درمان آکنه با هیپوکلروس اسید
آکنه
آکنه ولگاریس یا همان آکنه، یک بیماری پوستی شایع است که میلیون‌ها نفر در سراسر جهان، به ویژه نوجوانان، را تحت تاثیر قرار می‌دهد. این بیماری با جوش‌ها (سرسیاه یا سر سفید) و کیست‌ها مشخص می‌شود و می‌تواند تاثیرات عمیق جسمی و روانی داشته باشد. درمان‌های سنتی شامل رتینوئیدهای موضعی تا آنتی‌بیوتیک‌ها هستند و هر کدام درجات مختلفی از موفقیت در درمان و عوارض جانبی را دارند.
فهرست مطالب
با وجود داروها و محصولات پوستی مختلف، با توجه به عوارض جانبی آن ها وجود فرآورده ای که دارای اثر بخشی بالا و فاقد عوارض جانبی باشد بسیار ضروری است به همین علت در این مقاله به بررسی یک فراورده جدید و اثر بخش برای درمان آکنه به نام هیپوکلروس اسید (HOCl) می پردازیم. در این مقاله، به داده های علمی درباره HOCl، مکانیسم‌های آن، کاربردهای بالینی و پتانسیل های آن در درمان آکنه می‌پردازیم.
درباره آکنه ولگاریس
آکنه زمانی ایجاد می‌شود که فولیکول‌های مو با روغن ترشحی پوست و سلول‌های مرده پوست مسدود می‌شوند. این وضعیت معمولاً شامل چهار عامل اصلی است:
- تولید سبوم: فعالیت بیش از حد غدد سباسه به تولید بیش از حد سبوم (روغن) منجر می‌شود.
- مسدود شدن منافذ: سلول‌های مرده پوست و سبوم می‌توانند فولیکول‌های مو را مسدود کنند.
- باکتری: پروپیونی‌باکتریوم آکنه (P. acnes)، باکتری است که در محیط‌های چرب رشد می‌کند و می‌تواند در منافذ مسدود شده تکثیر شود.
- التهاب: پاسخ ایمنی بدن به نفوذ باکتری و منافذ مسدود شده باعث التهاب و قرمزی می‌شود.
انواع مختلفی از آکنه ولگاریس وجود دارد:
- آکنه های التهابی پاپول ها برجستگی‌های کوچک قرمز یا صورتی ملتهب روی پوست که ممکن است به لمس حساس باشند.
- پوسچول ها جوش‌های ملتهب با مراکز سفید یا زرد و پایه‌های قرمز.
- ندول ها برجستگی‌های بزرگ، ملتهب و دردناک که در عمق پوست شکل می‌گیرند و به لمس محکم احساس می‌شوند.
- کیست ها ضایعات بزرگ پر از چرک که شبیه جوش هستند و در عمق پوست شکل می‌گیرند.
آکنه ولگاریس می‌تواند از خفیف (کمتر از ۲۰ جوش سر سفید/سر سیاه و ۱۵ برجستگی ملتهب) تا متوسط (۲۰-۱۰۰ جوش سر سفید/سر سیاه و ۱۵-۵۰ برجستگی ملتهب) تا شدید (چندین ندول ملتهب و کیست) باشد. انواع شدیدتر مانند آکنه کونگلوباتا شامل ندول‌های ملتهب به هم پیوسته است که اغلب منجر به ایجاد جای زخم می‌شود.
روش های درمان آکنه
درمان‌های سنتی با از بین بردن عوامل ایجاد کننده آکنه از طریق مکانیزم‌های مختلف عمل می کنند :
- رتینوئیدهای موضعی: با اثرات ضد التهابی و اثر لایه برداری باعث خروج کومدون ها شده و از ایجاد کیست جلوگیری می کند.
- آنتی‌بیوتیک‌ها: با کاهش acnes و اثرات ناشی از رشد آن التهاب را کاهش می‌دهند.
- بنزوئیل پراکسید : با عنوان یک عامل ضد عفونی کننده باکتری‌ها را می‌کشد و روغن اضافی پوست را از بین می برد اما دارای اثرات سمی بسیاری است و منجر به آزاد سازی بنزن در موضع مورد استفاده می شود.
- درمان‌های هورمونی : عدم تعادل‌های هورمونی که می‌تواند منجر به تولید سبوم شود با این دسته از داروها برطرف می شود.
- راکوتان : ایزوترتینوئین برای درمان آکنه شدید و ندولاری که به سایر درمان‌ها پاسخ نداده است، استفاده می‌شود. ایزوترتینوئین با کاهش تولید چربی اضافی و تغییر نحوه رشد و ریزش سلول‌های پوستی، از مسدود شدن منافذ پوست و تشکیل آکنه جلوگیری می‌کند. این دارو می‌تواند به کاهش قرمزی، ورم و التهاب مربوط به آکنه شدید کمک کند. این دارو دارای عوارض جانبی بسیاری است که شامل خشکی پوست، شب‌کوری، نازک شدن مو و درد عضلات مفاصل است و به دلیل همین عوارض، به ویژه خطر نقایص مادرزادی، مصرف این دارو نیاز به نظارت دقیق پزشکی دارد.
روش های موجود برای درمان آکنه، علیرغم اثربخشی، می‌توانند عوارض جانبی مانند خشکی، تحریک و مقاومت آنتی‌بیوتیکی را ایجاد کنند. بنابراین، درمان آکنه نیاز به راهکارها و فراورده های جدیدی دارد که دارای بیشترین اثر بخشی و کمترین عوارض جانبی باشند.
اسید هیپوکلروس (HOCl) چیست؟
اسید هیپوکلروس یک اسید ضعیف است که به طور طبیعی توسط سیستم ایمنی بدن انسان به عنوان یک مکانیسم دفاعی در برابر پاتوژن‌ها تولید می‌شود.
خواص شیمیایی و مکانیسم عمل HOCl
• HOCl یک عامل اکسید کننده قوی است و می‌تواند ساختارهای سلولی باکتری‌ها و ویروس‌ها را مختل کند. مکانیسم عمل این ماده شامل موارد زیر است:
• HOCl با پروتئین‌های باکتری واکنش می‌دهد و آنها را تخریب می‌کند که منجر به مرگ باکتری می‌شود.
• HOCl، لیپیدهای موجود در غشاهای باکتری را اکسید می‌کند و باعث پارگی غشا می‌شود.
• ماده HOCl با اکسید کردن اسیدهای نوکلئیک، تکثیر باکتری را مختل می کند.
• HOCl واسطه‌های التهابی مانند گونه‌های فعال اکسیژن (ROS) را که در طول شیوع آکنه آزاد می‌شوند، خنثی کند. این واسطه‌ها نقش مهمی در تشدید التهاب دارند و خنثی‌سازی آنها می‌تواند به کاهش التهاب کمک کند.
• تحقیقات نشان داده است که HOCl تولید سایتوکاین‌های التهابی مانند اینترلوکین‌ها و TNF-αرا کاهش می دهد.
همچنین این ماده بر فعالیت سلول‌های ایمنی مانند ماکروفاژها و نوتروفیل‌ها تاثیر گذاشته و از تولید مواد التهابی توسط این سلول‌ها جلوگیری می کند. این امر می‌تواند به کاهش التهاب موضعی کمک کند.
• HOCl با کاهش بار باکتریایی و کاهش التهاب، منجر به تسریع بهبودی زخم می شود. این خاصیت به خصوص در بهبود ضایعات آکنه که معمولاً با التهاب همراه هستند، مفید است.
• HOCl باکتری‌های P. acnes را به طور مؤثر از بین می‌برد، بار باکتریایی پوست را کاهش داده و از عفونت‌های بیشتر جلوگیری می‌کند.
• HOCl به عنوان یک پاک‌کننده ملایم عمل می‌کند و چربی اضافی و آلودگی‌های سطح پوست را بدون ایجاد تحریک پاک می‌کند.
• HOCl ماده ای است که به صورت طبیعی در بدن وجود دارد و پس از تجزیه به آب و یون‌های کلرید تبدیل می شود بنابراین این ماده کاملا ایمن و بی ضرر است. بر خلاف ضدعفونی‌کننده‌های سنتی، HOCl غیر سمی، غیر تحریک‌کننده و غیر حساسیت زا است که آن را برای استفاده بر روی پوست بدن مناسب می‌کند.
HOCl در درمان آکنه: شواهد بالینی
اثرات ضد باکتری
یکی از مزایای اصلی HOCl در درمان آکنه اثر ضد باکتری قوی آن در برابر باکتری P. acnes است. مطالعات نشان داده‌اند که HOCl بار میکروبی سطح پوست را بدون ایجاد مقاومت، به طور قابل توجهی کاهش می دهد. این امر به ویژه با توجه به نگرانی‌های فزاینده در مورد سویه‌های P. acnes مقاوم به آنتی‌بیوتیک حائز اهمیت است. همچنین مطالعات نشان می دهند که HOCl بیوفیلم‌های تشکیل شده توسط این باکتری را تخریب می‌کند ( بیوفیلم‌ها به مزمن شدن و مقاومت آکنه کمک می‌کنند) و اثربخشی ضد باکتریایی آن را افزایش می‌دهد.
خواص ضد التهابی
توانایی HOCl در تنظیم پاسخ ایمنی منجر به مهار التهاب در موضع آکنه می شود، که این امر با خنثی سازی گونه های فعال اکسیژن (ROS) و سایر واسطه‌های التهابی آزاد شده در طول شیوع آکنه، انجام می شود.
مطالعات و آزمایش‌های بالینی
چندین مطالعه بالینی اثربخشی HOCl در درمان آکنه را مورد بررسی قرار داده‌اند:
- فرمولاسیون‌های موضعی HOCl: یک مطالعه به بررسی و آزمایش محلول موضعی HOCl پرداخته است این مطالعه بهبود قابل توجهی در شدت آکنه را در طول 8 هفته نشان می دهد. شرکت‌کنندگان کاهش تعداد ضایعات و التهاب کمتری را نسبت به گروه کنترل گزارش کردند.
- محصولات مراقبت از پوست حاوی HOCl: محصولات مراقبت از پوست موجود در بازار که حاوی HOCl هستند نتایج امیدوارکننده‌ای در کاهش ضایعات آکنه و بهبود بافت پوست نشان داده‌اند. براساس نظرات کاربران محصولات حاوی HOCl در مقایسه با درمان‌های سنتی ملایم تر و اثر بخش تر بوده اند .
در مطالعات مقایسه‌ای، HOCl با درمان‌های سنتی آکنه مانند بنزوئیل پراکسید و آنتی‌بیوتیک‌های موضعی مقایسه شده است. نتایج نشان می‌دهد که HOCl به صورت معناداری نسبت به بنزوئیل پراکسید در کاهش علائم آکنه موثربوده است و دارای پروفایل ایمنی بهتری است. شرکت‌کنندگانی که از HOCl استفاده کردند، عوارض جانبی کمتری را نسبت به سایر درمان ها گزارش داده اند. تحقیقات نوظهور نشان می‌دهد که HOCl تولید سبوم را نیز تحت تاثیر قرار می دهد. HOCl با تنظیم فعالیت غدد سباسه، به کاهش تولید بیش از حد چربی که مرتبط با آکنه است، کمک می کند. علاوه بر این، HOCl با حفظ یکپارچگی سد پوستی از ورود باکتری‌ها و سایر محرک ها جلوگیری کرده و از این طریق، منجر به کاهش گسترش آکنه می شود.
پوست فرد قبل و بعد از استفاده از فراورده های حاوی HOCl
فرمولاسیون و اشکال دارویی
فرمولاسیون‌های موضعی
- HOCl در فرم اسپری، ژل، و پاک‌کننده‌ها برای کاربردهای مراقبت از پوست با خاصیت ضد میکروبی، ضد التهابی و ترمیم زخم قوی، طراحی شده است. این فرمولاسیون دارای pH بین 5.0 تا 6.4 و محتوای کلر آزاد (AFC) بین 100 تا 1000 ppm، که بیش از 95٪ آن به صورت HOCl وجود دارد.
محلول‌های ضدعفونی‌کننده
- محلول‌های ضدعفونی‌کننده مبتنی بر HOCl با خاصیت پاک کنندگی و شستشوی پوست
اشکال دیگر
- دستگاه‌های تولید کننده HOCl برای تولید محلول‌های حاوی HOCl
نتیجه‌گیری
هیپوکلروس اسید (HOCl) دارای فعالیت ضدمیکروبی گسترده‌ای است و به طور مستقیم منجر به از بین بردن بسیاری از باکتری‌ها می شود. این ماده دارای خواص ضد التهابی و تنظیم کنندگی سیستم ایمنی است که این امر براساس تحلیل‌های آزمایشگاهی متعدد تأیید شده است. فرمولاسیون‌های موضعی HOCl (شامل محلول ها، ژل ها و اسپری ها) دارای اثرات ضدمیکروبی با خاصیت درمان آکنه ولگاریس و خارش و التهاب ناشی از آن هستند همچنین این ماده غیر حساسیت زا و فاقد عوارض جانبی می باشد.
