جوانسازی پوست
تعریف پیری پوست
پیری پوست یک فرآیند مداوم است که با کاهش عملکرد فیزیولوژیکی پوست مرتبط می باشد. پیری پوستی دارای چندین عامل بوده که می تواند ذاتی (ژنتیکی، هورمونی و متابولیک) و یا خارجی (قرار گرفتن دائمی در معرض اشعه ماوراء بنفش، سیگار، مصرف برخی از داروها، آلودگی هوا، مواد شیمیایی و تغذیه نامناسب) باشد.
عوامل موثر در روند پیری پوست
افزایش سن تأثیر مخربی بر بافت همبند پوست دارد که منجر به کاهش فیبرهای الاستین و کلاژن می شود. علاوه بر این، افزایش سن باعث کاهش تولید پروتئوگلیکان ها و گلیکوزآمینوگلیکان (مانند اسید هیالورونیک) در پوست و همچنین غضروف ها می شود در نتیجه بافت پوست ضعیف شده و یکپارچگی خود را از دست می دهد، علاوه بر آن، پوست نازک ترو خشک تر شده و انعطاف پذیری آن در طول زمان کاهش می یابد، به این معنی که کمتر می تواند از خود در برابر آسیب محافظت کند درنتیجه این امر منجر به ایجاد چین و چروک روی پوست می شود.
اشعه ماوراء بنفش فیبرهای کلاژن و الاستین پوست را تجزیه می کند. این فیبرها بافت همبند را تشکیل می دهند که وظیفه حمایت از پوست را برعهده دارد درنتیجه با شکسته شدن این لایه پوست ضعیف تر و انعطاف پذیرتر شده، شروع به افتادگی می کند و چین و چروک ظاهر می شود. پوست تیره حاوی ملانین بیشتری است که منجر به محافظت بیشتر پوست در برابر بسیاری از اثرات مضر اشعه ماوراء بنفش می شود. تحقیقات نشان می دهد که ناحیه درم، در پوست افراد سیاه پوست و آسیایی ضخیم تر بوده، که احتمالاً سبب محافظت ازبروز چین و چروک صورت می شود.
سیگار کشیدن منظم روند پیری پوست را تسریع کرده زیرا می تواند خون رسانی به پوست را کاهش دهد.
مصرف الکل پوست را کم آب می کند که همین امر منجر به تشدید خشکی در پوست شده و پوست خشک بیشتر در معرض چین و چروک است.
جوانسازی راه مقابله با پیرشدن پوست
درمان های زیادی برای کمک به کاهش خطوط ریز و جوانسازی پوست، وجود دارد. این درمان ها شامل مصرف دارو، جراحی، تزریق فیلرها ، مصرف کلاژن، لیفت پوست صورت و … می باشد.
دارودرمانی
از مهم ترین داروهایی که برای درمان چروک پوست وجود دارد رتینوئیدها بوده که به شکل خوراکی یا موضعی در دسترس هستند. این فرآورده ها از ویتامین A مشتق شده و با افزایش تولید کلاژن در پوست سبب کاهش چین و چروک های ریز، پیگمانتاسیون و زبری پوست می شوند. مصرف رتینوئید خوراکی به دلیل عوارضی که دارد تنها توسط پزشک امکان پذیر بوده و آزمایش خون قبل و هنگام مصرف و بعد از پایان دوره توصیه می شود. با این حال، استفاده از رتینوئیدها می تواند باعث آسیب پذیری شدید پوست دربرابر نور خورشید شود، بنابراین محافظت از پوست در هنگام استفاده از این محصولات کاملا ضروری است. عوارض جانبی مصرف موضعی رتینوئید عبارتند از: خشکی، خارش، احساس سوزش، مور مور و تغییر رنگ در پوست
دستگاه های لایه بردار
دستگاه های لایه بردار متنوعی برای جلوگیری از چروک شدن پوست وجود دارد که از بین آن ها می توان از روش های لایه برداری تهاجمی نام برد. این روش شامل از بین بردن لایه های روئین پوست با یک دستگاه چرخش سریع است. هدف این روش، از بین بردن چین و چروک های ریز، خال ها، خالکوبی ها، اسکارهای آکنه و سایر انواع اسکار است. دستگاه های لایه بردار ممکن است سبب پوسته پوسته شدن، تورم و تغییر رنگ پوست شود. این علائم معمولاً پس از 2 هفته محو می شوند، اما برخی از علائم ممکن است تا چندین ماه باقی بمانند. مشکل دیگر این روش این است که فرد فوراً به نتایج دلخواه خود نمی رسد و ممکن است تا چندین ماه هیچ پیشرفتی را مشاهده نکند.
لیفت صورت
یکی از روش های جراحی، لیفت صورت یا ریتیدکتومی است. این روش معمولاً شامل برداشتن مقداری پوست و چربی صورت، با سفت کردن بافتهای زیرین است. از معایب این روش این است که می تواند تا حدودی اثر خود را در اطراف پوست گردن از دست بدهد. همچنین زمان بهبودی ممکن است طولانی باشد و فرد تا چند هفته پس از جراحی دچار کبودی و تورم، ریزش مو و آسیب عصبی شود.
استفاده از کلاژن برای جلوگیری از پیری پوست
روش های دیگری که برای از بین بردن چین و چروک صورت استفاده می شود استفاده از ترکیبات کلاژن است کلاژن یک پروتئین فیبری و حمایت کننده بوده که جزء اصلی تشکیل دهنده استخوان ها، پوست، ماهیچه ها، غضروف، تاندون ها و رباط ها است. انواع مختلفی از کلاژن در اندام ها و بافت های مختلف یافت می شود. کلاژن ها مولکول های پروتئینی هستند که از زنجیره ای از آمینواسیدها تشکیل شده اند.
انواع کلاژن
کلاژن نوع I در پوست، تاندون ها، استخوان ها و دندان ها وجود دارد.
کلاژن نوع II در غضروف و مفاصل وجود دارد.
کلاژن نوع III در پوست و عروق خونی و نوع IV در کلیه ها، گوش ها و چشم ها یافت می شود.
یکی ازنقش های مهم کلاژن، ایجاد استحکام و قابلیت ارتجاعی پوست است. کلاژن نوع I و III در مراقبت از پوست بیشترین تاثیر را دارند.
تولید کلاژن با افزایش سن کاهش مییابد که سبب ایجاد چین و چروک و افتادگی پوست میشود. به دلیل تاثیر فراوان کلاژن در از بین بردن چین و چروک های پوست محققان انواع فرآورده های حاوی کلاژن را تولید کرده اند.
مکملهای خوراکی کلاژن
معمولاً به شکل قرص و پودر یافت میشوند و ممکن است با نامهای مختلفی مانند کلاژن هیدرولیزشده یا پپتیدهای کلاژن فروخته شوند که با هدف حفظ خاصیت ارتجاعی و بهبود ظاهر پوست عرضه می شوند. مهمترین محدودیت این محصولات این است که فرآورده های حاوی پروتئین به طور کلی در طول هضم به پپتیدهای کوچکتر تجزیه می شوند و بعید است که کلاژن به صورت دست نخورده جذب شود و به پپتیدها یا آمینواسیدهای تشکیل دهنده خود تجزیه نشود.
تزریق کلاژن
یک عمل زیبایی است که با تزریق کلاژن گاوی به زیر پوست انجام می شود. این عمل می تواند جایگزین منبع اصلی کلاژن شود. نتایج حاصل از تزریق کلاژن در مقایسه با پرکننده های هیالورونیک اسید (فقط حدود 3 تا 6 ماه دوام دارند) دائمی در نظر گرفته می شود، اگرچه نتایج آن تا 5 سال گزارش شده است.
واکنش های جدی حاصل از تزریق کلاژن نادر است. با این حال، مانند هر روش زیبایی، ممکن است عوارض جانبی وجود داشته باشد. این عوارض شامل قرمزی وناراحتی پوست از جمله تورم، خونریزی و کبودی، عفونت در محل تزریق، بثورات پوستی همراه با خارش و جای زخم احتمالی می باشد.
لیفت با نخ
یک روش غیرجراحی است که در آن از نخ بخیه برای ایجاد لیفت ظریف اما قابل مشاهده در پوست استفاده می شود. جراحان پلاستیک در این روش با تحریک پاسخ درمانی طبیعی بدن، تولید کلاژن را تحریک میکنند تا چهره یا گردن شما ظاهری جوانتر پیدا کند. همچنین این کار باعث می شود که پوست کمی به عقب کشیده شود و در نتیجه صورت را کشیده و سفت کند.
مزایای لیفت با نخ این است که این روش به نسبت کم خطر بوده، بنابراین بیشتر افراد می توانند آن را انجام دهند. نخ ها منجر به تحریک تولید کلاژن می شود و به طور طبیعی خاصیت ارتجاعی پوست را بهبود می بخشند.
عوارض لیفت با نخ می تواند شامل عکس العمل های آلرژیک ،خون ریزی، عفونت، و ایجاد حفره یا برآمدگی روی سطح پوست باشد.
استفاده از mRNA در جوانسازی پوست
در سال های اخیر، جوانسازی و بازسازی پوست توسط mRNA موضوع مورد علاقه بسیاری از محققان بوده است. mRNA مخفف RNA پیام رسان، مولکولی است که اطلاعات ژنتیکی را از DNA به سیستم پروتئین سازی سلول منتقل می کند. توالی mRNA را می توان به نحوی تغییر داد تا پروتئین های خاصی را رمزگذاری کند. این پروتئین ها می توانند بر سلول های بنیادی پوست که مسئول بازسازی و بسته شدن زخم هستند، تأثیر بگذارد.
یکی از نمونههای جوانسازی و بازسازی پوست توسط mRNA ، استفاده از RNA اصلاحشده برای گسترش طول تلومرها است که کلاهکهای محافظ انتهای کروموزومها هستند و با افزایش سن و استرس کوتاه میشوند. بازسازی تلومر، منجر به کاهش سرعت پیری در سلول های انسانی می شود.
مثال دیگر رساندن mRNA به سلول های بنیادی پوست بوده که می تواند سبب تحریک یا تکثیر فاکتورهای رشد یا رونویسی شود این فاکتور ها در محل زخم سبب تحریک و تکثیر سلول شده و باعث مهاجرت سلول ها به سمت محل زخم می شوند.
mRNA همچنین می تواند برای تنظیم بیان microRNA ها استفاده شود که می توانند فعالیت بسیاری از ژن های دخیل در رشد پوست، هموستاز، چرخه مو و رنگدانه را کنترل کنند.
محصولی شگفت انگیز از اسپادژن
تیم تحقیقاتی اسپادژن با همکاری متخصصین حوزه بیوانفورماتیک، هوش مصنوعی، ژنومیکس، بیوتکنولوژی، موفق به طراحی توالی mRNA ای شده است که پس از رساندن به ناحیه درم، منجر به تولید کلاژن در سلولهای پوست می شود، این ترکیب میتواند چین و چروک را کاهش داده و ظاهر پوست را بهبود بخشد. کلاژن ساخته شده توسط سلول ها، ساختار، ثبات و استحکام لایه های پوستی را حفظ می کند و باعث بهبود خاصیت ارتجاعی بافت پوست به صورت دائمی می شود. در مطالعات پیش بالینی تیم تحقیقاتی اسپادژن، به منظور رساندن mRNA رمزگذاری کننده کلاژن به پوست از وزیکول های خارج سلولی (EVs) تولید شده توسط فیبروبلاست های پوستی انسان، به عنوان حامل mRNA استفاده میشود و ساختار حاصل با استفاده از روش دارورسانی به ناحیه درم فرستاده میشود. نتایج ما نشان داد که این رویکرد منجر به سنتز و جایگزینی کلاژن در درم شده که این امر منجر به کاهش تشکیل چین و چروک در پوست می گردد. بنابراین روش طراحی شده توسط تیم تحقیقاتی اسپادژن یک درمان جایگزین موثر برای درمان پیری پوست است.