هیپوکلروس استاندارد طلایی برای مراقبت و مدیریت زخم و اسکار
معرفی هیپوکلروس اسید HOCl
HOCl در گلبول های سفید خون از واکنش بین یون کلرید و هیدروژن پراکسید با استفاده از آنزیم میلوپراکسیداز ساخته می شود. این ماده، به دلیل پایداری و قدرت اکسیداسیون بالا، به عنوان یک عامل ضد میکروبی قوی توسط سیستم ایمنی برای مقابله با عوامل باکتریایی، ویروسی، قارچی و حتی سلول های سرطانی تولید می شود و توانایی نفوذ به بیوفیلم باکتریایی و از بین بردن آن را دارد و با اکسیژن رسانی به محل زخم موجب تسریع بهبود زخم می شود.
فهرست مطالب (کلیک کنید)
تاریخچه هیپوکلروس اسید
هیپوکلروس اسید اولین بار در سال 1811 به عنوان ماده ای که بدن برای مبارزه با عفونت تولید می کند توسط شیمیدان مشهور سر همفری دیوی (مخترع لامپ ماینر دیوی و کاشف چندین عنصر شیمیایی) شناسایی شد. شاگرد او، مایکل فارادی، موفق شد اسید هیپوکلروس (HOCl) را با روش الکترولیز جدا و تولید کند.
پس از آن در جنگ جهانی اول در سال 1914 از هیپوکلروس اسید برای درمان زخمهای سربازان استفاده شد. در این زمان، از HOCl برای شستشوی زخمها استفاده میشد و سربازان در زمان کوتاهی با استفاده از این ماده بهبود مییافتند.
الزامات محصول ترمیم کننده زخم :
یک عامل موضعی برای پوشش زخم در عین حال که باید اثر ضد میکروبی در محل را داشته باشد، می بایست در بهبود فرایند درد، ظاهرزخم، و عدم ایجاد اسکار اثرگذار باشد و برای بافت های بدن غیر سمی باشد.
- غیر سمی (سیتوتوکسیک )
- عدم ایجاد پاسخ ایمنی در بدن
- کاهش تعداد باکتری های بیماری زا
- عدم ایجاد مقاومت باکتریایی ( مقاوم به باکتری استافیلوکوک )
- عدم حساسیت زایی
- دسترسی آسان
- مقرون به صرفه
ضد عفونی کننده های رایج مورد استفاده با کاربردهای پوستی، پزشکی و زیبایی شامل ایزوپروپیل الکل، پوویدون ید (بتادین) و کلرهگزیدین هستند. ایزوپروپیل الکل، اگرچه ارزان است، اما می تواند باعث التهاب شود، کوتاه اثر است، فعالیت ضد میکروبی پایدار ندارد و قابل اشتعال است.
بتادین سرعت عمل بالایی دارد اما در اثر تماس با خون و خلط انسان خنثی می شود.
کلرهگزیدین به طور گسترده به عنوان یک عامل ضد عفونی کننده پوست، مورد استفاده قرار می گیرد و پاکسازی پوست را به خوبی انجام داده و اثر ضد میکروبی بسیار بالای را پیش از جراحی ارائه می دهد، اما خطر قابل توجه مسمومیت چشمی به ویژه هنگامی که کلرهگزیدین در نواحی اطراف چشم استفاده می شود وجود دارد، که چالشی جدی برای متخصصان پوست، جراحان پلاستیک و خدمات مراقبت پوست است. اگر کلرهگزیدین به طور ناخواسته با سطح چشم تماس پیدا کند، موجب آسیب به قرنیه و مشکلات بینایی خواهد شد. خطر سمیت چشمی کلرهگزیدین به عنوان یک نگرانی جدی برای پزشکانی که اعمال روتین پوستی را انجام می دهند وجود دارد.
هیپوکلروس اسید (HOCl)، فعالیت ضد میکروبی قوی در برابر طیف وسیعی از میکروارگانیسم ها نشان می دهد. هنگامی که پوست آسیب می بیند در واقع دریچه ای جهت ورود عوامل بیماری زا ایجاد می گردد. هنگامی که عوامل بیماری زا به سلول های بدن انسان حمله ور می شوند، نوتروفیل ها به محل عفونت مهاجرت کرده تا پاتوژن های مهاجم را تخریب نمایند این سلول ها (نوتروفیل ها) از اسید هیپوکلروس به عنوان اکسید کننده و از بین برنده عوامل پاتوژن برای دفاع از بدن استفاده می کنند. این اثربخشی قوی و عدم مقاومت میکروبی به همراه زیست سازگاری در مقابل سلول های بدن، این ماده را به عنوان گزینه ای جذاب برای فعالیت ضد میکروبی در محل زخم، جراحی، به ویژه پس از اعمال پزشکی و زیبایی تبدیل می کند.
HOCL، الزامات COSHH (کنترل مواد خطرناک برای سلامتی) برای نگهداری، جابجایی یا دفع ندارد و زیست سازگار بوده و برای بافت های بدن انسان ایمن است. این ماده ی غیر تحریککننده و غیر حساسیت زا یک عامل ضد میکروبی قوی و سریع الاثر با اثرات ضد التهابی قوی است ، بنابراین به عنوان قوی ترین و ایمن ترین ماده برای بهبود زخم توصیه می شود.
فرایند بهبود زخم
ترمیم و بهبود زخم فرآیندی پیچیده و شامل مجموعه ای از واکنش های به هم پیوسته زیستی است که می توان آن را به سه مرحله التهاب، تکثیر و بازسازی سلول ها تقسیم کرد. این مراحل شامل یک تغییر پیشرونده از سایتوکاینهایی است که بر عناصر سلولی و خارج سلولی در اپیتلیوم و بافت مزانشیمی زیرین اثر میگذارند. با این حال، مراحل از یک دیگر مجزا نیستند زیرا مراحل تکثیر سلولی قبل از تکمیل التهاب شروع میشود و حتی با شروع بازسازی ادامه مییابد، در واقع، در حالی که بخش عمده مرحله ریمودلینگ در سال اول پس از ایجاد زخم کامل میشود، یک اسکار میتواند پس از آن به تکامل خود ادامه دهد. با توجه به این پروسه مداوم، مراقبت از زخم و بهبودی باید به عنوان یک فرآیند پویا دیده شود و به حداقل رساندن تشکیل اسکار یک هدف بلند مدت در نظر گرفته شود. شواهد حاکی از آن است که مراقبت از پوست قبل از عمل جراحی ، در طول جراحی، بلافاصله بعد از عمل جراحی و در مرحله بهبودی می تواند اثرات قابل توجهی بر نتایج بهبود داشته باشد. بنابراین، مدیریت زخمهای جراحی قبل، حین و بعد ازعمل جراحی برای جلوگیری از عفونت، به حداقل رساندن تشکیل اسکار و کاهش خطر سایر عوارض پوستی حائز اهمیت است.
بیوفیلم و HOCl
تشکیل بیوفیلم یک سیکل معیوب التهابی ایجاد میکند و در نتیجه حضور ماکروفاژها و نوتروفیلها را در زخم طولانیتر می شود ، که این امر، بهبود طبیعی زخم را مختل میکند بنابراین درمان ضد میکروبی در مراقبت از زخم، به دلیل ایجاد بیوفیلم و مقاومت میکروارگانیسمها، چالش بزرگی را ایجاد میکند.
HOCl در غلظتهای بسیار پایین 0.1 تا 2.8 میکروگرم درمیلیلیتر فعالیت ضد میکروبی وسیع طیفی را از خود نشان می دهد که توانایی از بین بردن 99.99 درصد از میکروارگانیسم ها را با این غلظت در طی 2 دقیقه دارد و در غلظت های بالاتر(200 ppm) علاوه بر توانایی از بین بردن 99.99999 % درصد از میکروارگانیسم ها، این ماده به سرعت به بیوفیلم نفوذ کرده و آن را از بین می برد.
بهبود التهاب، خارش و درد
درد، التهاب و خارش از اثرات التهابی زخم است که به واسطه ترشح مدیاتورهای سیستم ایمنی مثل هیستامین، پروستاگلاندین تشکیل و تشدید می شود. بخش قابل توجهی از قدرت HOCl ناشی از اثرات ضد التهابی آن است. که از تاثیر آن بر کنترل پاسخ ماست سل ها (سلول های سیستم ایمنی) ناشی می شود. به عنوان بخشی از پاسخ ایمنی به میکروب های در حال تکثیر، ماست سل ها محل زخم را با القای التهاب محدود کرده و از گسترش عفونت به سایر نقاط بدن جلوگیری می کنند.
مطالعات نشان می دهد که HOCl، به عنوان تثبیت کننده غشای ماست سل عمل می کند و موجب مهار مکانیسم های سلولی در جهت ترشح گرانول های حاوی هیستامین و پروستاگلاندین بدون تغییر در مسیر سیگنالینگ IgE می شود.
HOCl باعث بهبود قابل توجهی در اندازه زخم وعفونت و همچنین کاهش قابل توجه علائم التهاب می شود.
خارش و درد همراه آن از نگرانی های جدی و قابل توجه در مدیریت زخم است. خاراندن زخم می تواند چرخه خارش را تشدید کند و منجر به التهاب اضافی و افزایش خطر تشکیل اسکار شود.
در سال 2013، در مطالعه ای دو مکانیسم برای اثر ضدالتهابی HOCl پیشنهاد شد :
(الف) HOCl با اثرات کشندگی خود در برابر پاتوژن های پوستی، به ویژه استافیلوکوک اورئوس، منجر به از بین بردن عوامل میکروبی در محل زخم می شود.
(ب) اثر ضد التهابی HOCL، که موجب کاهش فعالیت هیستامین، لکوترین4 ب LTB و اینترلوکین-2 (IL-2) میشود، که همگی در پاتوفیزیولوژی خارش نقش دارند.
در مطالعه ای که اخیرا به چاپ رسید، در مورد خارش و درماتیت آتوپیک در موش، محققان دریافتند که درمان با ژل HOCl از ایجاد ضایعات اگزمایی و حملات خراشیدگی جلوگیری می کند. نتایج نشان می دهد که کاهش مستقیم پاسخ حسی توسط HOCl منجر به کاهش قابل توجه خارش و التهاب در داخل بدن می شود. علاوه بر این، نتایج مطالعات نشان می دهد که 50٪ از افراد در روز اول درمان، بهبود خارش را گزارش کردند و 85 ٪ از افراد کاهش قابل توجهی در خارش 3 روز پس از درمان با HOCl گزارش کردند.
پرفیوژن زخم
اکسیژن نقش مهمی در تشکیل کلاژن و رشد مویرگ های جدید و کنترل عفونت دارد پرفیوژن و اکسیژن رسانی به بافت ارتباط نزدیکی با یکدیگر دارند. در مطالعه ای که توسط Bongiovanni انجام شده به اثرات HOCl موضعی در درمان بیماران مبتلا به زخمهای وریدی پا، پرداخته شده است. این تیم تحقیقاتی با ارزیابی خون رسانی (اکسیژناسیون) به زخم، نشان دادند که در بیماران تحت مداوا با HOCl، سطح فشار اکسیژن در پوست (TcPO2) در بافتهای اطراف زخم 15 تا 30 ثانیه پس از قرار گرفتن در معرض HOCl افزایش قابل توجهی داشته است و این سطح TcPO2 حدود 72 ساعت پس از آزمایش همچنان به صورت پایدار بالا باقی مانده است. این مطالعه همچنین نشان داده است که تمام زخم های وریدی درمان شده با HOCl پس از 2 تا 5 روز مصرف و تا 180 روز پس از شروع درمان کاملا بهبود یافته اند.
مدیریت اسکار
مدیریت اسکار ارتباط نزدیکی با تمام مراحل بهبود زخم دارد که به نوبه خود شامل انبوهی از مولکولهای سیگنالدهنده برای تنظیم فرآیند پیچیده ترمیم در سطح مولکولی است. علاوه بر این، تولید و تخریب مداوم کلاژن در ریمدلینگ ماتریکس زخم تا تقریباً 6 ماه پس از ایجاد زخم موثر است. دو مورد از رایج ترین انواع اسکار هیپرتروفیک (HTS) و اسکار کلوئید هستند.
کلوئیدها، صرف نظر از نوع آسیب، شباهت هایی با HTS دارند که شامل رشد پس از آسیب، خشکی پوست و خارش است. تحقیقات اخیر نشان می دهد که هر دو نوع اسکار تحت تأثیر التهاب مزمن لایه های داخلی پوست در محل زخم هستند. در مرحله بلوغ طبیعی، زمانی که زخم به بلوغ میرسد، سایتوکاینهای خارج سلولی به توقف تولید رشتههای کلاژن کمک میکنند، با این حال، تعدادی از عوامل ژنتیکی و محیطی میتوانند با این سیگنال توقف تداخل داشته باشند، اگر این تداخل موجب از بین رفتن اثر مهاری بر روی تولید مداوم فیبرهای کلاژن در زخم شود از نظر بالینی، این پاسخ به شکل یک HTS مشاهده می شود و تولید کلاژن در محدوده زخم اصلی در HTS به صورت مستقل و بدون کنترل ادامه می یابد.
این در حالی است که، در تشکیل کلوئید، هیپرتروفی اسکار در مرحله بعدی بازسازی، بین 6 تا 18 ماه پس از ایجاد زخم، با رسوب مهار نشده کلاژن که بسیار فراتر از حاشیه زخم اصلی است، ادامه می یابد. مداخله زودهنگام و استفاده از HOCl کلید کنترل پاسخ هیپرپلاستیک بوده و مانع از ایجاد اسکار می شود.
بیمار با اسکار هیپرتروفیک خارش دار در بازوی چپ که پس از جراحی ایجاد شده بود. بعد از 8 هفته درمان با HOCL ارتفاع اسکار و خارش آن به طور قابل توجهی کاهش یافته بود (DOI: 10.1111/jocd.12330) .
HOCL و سیلیکون
از آنجایی که HOCl بر هر سه مرحله بهبود زخم در سطح سلولی و مولکولی تأثیر می گذارد، ترکیب HOCl و سیلیکون برای کارایی آن در مدیریت و درمان HTS و کلوئیدها و برای تسکین خارش و درد مرتبط مورد مطالعه قرار گرفته است.هیپوکلروس اسید یک ضدعفونی کننده ایمن و موثر برای پوست و زخم است و سیلیکون بیش از 30 سال است که در درمان اسکار استفاده می شود. یک مورد قابل توجه در مورد یک ژل ترکیبی از سیلیکون وHOCl برخلاف بسیاری از محصولات دیگر مبتنی بر سیلیکون، این است که هیدروژل ترکیبی (HOCl + سیلیکون) را میتوان مستقیماً در محل زخم بلافاصله پس از عمل جراحی استفاده کرد. درمانی که منجر به کاهش سریع التهاب، ضد عفونی و کنترل تشکیل اسکار می شود.
نتایج حاصل از یک مطالعه دوسوکور در مورد ژل ترکیبی HOCl /سیلیکون در مقابل یک عامل موضعی 100درصد سیلیکونی در بیماران مبتلا به HTS یا کلوئید نشان می دهد که درد، خارش، خاصیت ارتجاعی و ارتفاع اسکارهای هدف به طور مداوم در طول مطالعه در هر دو گروه بهبود می یابد در این مطالعه مشخص شد که ژل ترکیبی HOCl /سیلیکون در مقایسه با سیلیکون به تنهایی به صورت معنا داری بهتر عمل می کند. با توجه به داده ها ترکیب HOCl و سیلیکون می تواند در جلوگیری از ایجاد اسکار عمل کند.
در تمام مراحل جراحی ، تزریق، لیزر و … از قبل از شروع عمل (پاک کردن آرایش اضافی صورت) پیش از شروع عمل (اسپری روی موضع) تا مدت طولانی پس از عمل (پیشگیری از عفونت و تحریک بهبودی بهینه) استفاده از HOCl اکیدا توصیه می شود.